Ο αχίλλειος τένοντας είναι ο ισχυρότερος τένοντας του ανθρώπινου σώματος.
Ο αχίλλειος τένοντας είναι ινώδης ιστός που ενώνει την πτέρνα με τους οπίσθιους κνημιαίους μύες: τον δικέφαλο γαστροκνήμιο και τον υποκνημίδιο μυ. Η ρήξη του αχίλλειου τένοντα συμβαίνει συνήθως σε άνδρες ηλικίας 30 με 50 ετών και αυξάνεται περισσότερο η πιθανότητα με την άσκηση. Οι περισσότερες ρήξεις συμβαίνουν κατά τη διάρκεια επίπονων και υψηλού επιπέδου δραστηριοτήτων και ιδιαίτερα στο μπάσκετ, τένις και ποδόσφαιρο.
Βλάβη στον τένοντα θα συμβεί όταν το φορτίο που θα ασκηθεί επάνω του, είτε μία φορά, είτε επαναλαμβανόμενα, ξεπεράσει την αντοχή του. Έχει μετρηθεί ότι κατά το τρέξιμο ο τένοντας δέχεται φορτίο όσο 10 φορές το βάρος του σώματος.
Η ρήξη μπορεί να είναι μερική ή πλήρης.Η μερική ρήξη συμβαίνει συχνότερα στο σημείο μετάπτωσης του γαστροκνήμιου μυός στην τενόντια μοίρα του.
Οι κεντρικές ίνες του αχίλλειου τένοντα ρήγνυνται χωρίς να διακοπεί η συνέχεια του τένοντα. Η τέλεια ρήξη εντοπίζεται συνήθως σε απόσταση περίπου 5 εκ. από την κατάφυση του τένοντα, δηλαδή στη μεσότητα του. Η τέλεια ρήξη του τένοντα είναι σπάνια και συμβαίνει συχνότερα σε άτομα μέσης ηλικίας με πολύ καλή ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος αλλά και παράλληλη μείωση της ελαστικότητας των ιστών και ιδιαίτερα του συνδετικού. Από το ιστορικό προκύπτει ότι ο πάσχων αισθάνθηκε ισχυρό άλγος πίσω από την ποδοκνημική άρθρωση τη στιγμή που ξεκινούσε κάποια άθληση.
Μετά τον τραυματισμό και την υποχώρηση του άλγους η δυνατότητα της πελματιαίας κάμψης που παρατηρείται, οφείλεται κυρίως στον κοινό καμπτήρα των δακτύλων και τον μακρό καμπτήρα του μεγάλου δακτύλου.
Κλινική διάγνωση
Η διάγνωση της ολικής ρήξης του Αχίλλειου τένοντα είναι πολλές φορές δύσκολη ακόμα και για τον πιο έμπειρο κλινικό ιατρό. Μεγάλο ποσοστό των ρήξεων διαγιγνώσκονται λανθασμένα ως εξαρθρήματα της ποδοκνημικης. Το ιστορικό του ασθενούς και η σωστή κλινική εξέταση κατευθύνουν τον κλινικό ιατρό στη σωστή διάγνωση.
H διάγνωση τίθεται κλινικά, είτε με ειδικό διαγνωστικό τεστ (Τhompson test), είτε ψηλαφώντας το κενό που αφήνει η ρήξη του αχίλλειου τένοντα. Η κλινική συμπτωματολογία χαρακτηρίζεται από οξύ και αιφνίδιο άλγος με τη δημιουργία ενός χάσματος στη θέση της ρήξης ενώ στην ψηλάφηση είναι δυνατόν να διακρίνουμε λύση της συνέχειας κατά την πορεία του Αχίλλειου τένοντα. Εντός ολίγων ωρών παρουσιάζεται μέτριο τοπικό «πρήξιμο» λόγω της αιματικής εξαγγείωσης και του οιδήματος που δυσκολεύουν την αντικειμενική εικόνα της αλλοίωσης.
Δοκιμασία Thompson (συμπίεση κνήμης): Στη συγκεκριμένη δοκιμασία, ο ασθενής τοποθετείται σε πρηνή θέση με την ποδοκνημική άρθρωση έξω από το κρεβάτι και δέχεται μια δυνατή συμπίεση στη γάμπα. Αν δεν υπάρχει προέκταση της αντίδρασης στον αστράγαλο (πελματιαία κάμψη) αλλά το πόδι παραμένει στην ίδια θέση η δοκιμασία είναι θετική για ρήξη. Ψευδής αρνητική αντίδραση μπορεί να συμβεί σε χρόνιες ρήξεις.
Απεικονιστική διάγνωση
Η υπερηχογραφία είναι μια σχετικά ανέξοδη, γρήγορη, επαναλήψιμη και δυναμική εξέταση που βοηθάει στον καθορισμό της πάχυνσης του τένοντα και του μεγέθους του κενού που έχει δημιουργηθεί από τη ρήξη. Για μια ακριβή εικόνα απαιτείται μια υπερηχογραφική συσκευή σε σειρά με ένα γραμμωτό μετατροπέα που παράγει συχνότητα από 5-10 MHz. Ο φυσιολογικός Αχίλλειος τένοντας απεικονίζεται ως μια ταινιοειδής περιοχή ελαττωμένης ηχογένειας ανάμεσα σε δύο αυξημένης ηχογένειας περιοχές.
Η ρήξη απεικονίζεται σαν εστιακή υποηχοϊκή περιοχή. Οι οξείες ρήξεις μπορούν συνήθως εύκολα να διαγνωσθούν. Αν όμως η ρήξη παραμείνει επί μακρό χρονικό διάστημα, τότε η ανάπτυξη οιδήματος και οι τυχόν επιμολύνσεις στην περιοχή του τένοντα κάνουν τη διάγνωση της χρόνιας ρήξης σχετικά δυσκολότερη.
Στην μαγνητική τομογραφία διακρίνουμε, τη μερική ή την ολική λύση της συνέχειας του εκφυλιστικού τένοντα. Μέσα στο κενό που δημιουργείται από τη ρήξη, το σήμα στη συγκεκριμένη περιοχή αναδεικνύει το οίδημα και την αιμορραγία.
Θεραπεία
Η πιο συνήθης θεραπεία, ιδιαίτερα σε νέα άτομα και κυρίως αθλητές που θέλουν να επιστρέψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα στις δραστηριότητες, είναι η χειρουργική. Η διαδικασία περιλαμβάνει συρραφή, δηλαδή συρραφή των δύο κομμένων άκρων του τένοντα, με ισχυρό ράμμα. Αναλόγως την κατάσταση του υπολειπόμενου ιστού, η συρραφή μπορεί να γίνει με τη βοήθεια άλλων τενόντων. Η συρραφή μπορεί να γίνει είτε ανοικτά (με τομή του δέρματος), είτε κλειστά (διαδερμικά) με πολύ μικρές τομές του δέρματος, αναλόγως το τι θα επιλέξει ο ορθοπεδικός.
Πλεονεκτήματα της διαδερμικής συρραφής:
1. Δεν γίνεται μεγάλη-πλήρης τομή επομένως ελαττώνονται τα ποσοστά λοίμωξης η σχηματισμού ουλής.
2. Διατηρείται το πήγμα αίματος που σχηματίστηκε κατά τον τραυματισμό συμβάλλοντας στην γρηγορότερη επούλωση του τένοντα.
3. Επιταχύνεται το πρόγραμμα αποκατάστασης.
Μειονεκτήματα διαδερμικής συρραφής:
1. Προσωρινό μούδιασμα στην εξωτερική πλευρά του ποδιού.
2. Ερεθισμός σε κάποιο κόμπο από τα ράμματα.
Η μη χειρουργική αντιμετώπιση είναι δυνατή με τοποθέτηση σε γύψο κάτω από το γόνατο με το πόδι σε πελματιαία κάμψη, ώστε τα δύο άκρα της ρήξης του τένοντα να έρθουν σε επαφή, περιμένοντας με το χρόνο να επουλωθούν . Ο γύψος παραμένει αρχικά για 6 εβδομάδες και κατόπιν το πόδι τοποθετείται σε αφαιρούμενο κηδεμόνα (‘μπότα’) για άλλες 4-6 εβδομάδες, με τη δυνατότητα σταδιακά να έρθει από την πελματιαία κάμψη στις 90 μοίρες. Χρειάζεται κατόπιν εντατική φυσιοθεραπεία για να αποκατασταθεί η αρχική δυσκαμψία και να επανέλθει η δύναμη.
Όσο το πάσχον μέλος βρίσκεται στον γύψο, θα πρέπει το άτομο να κάνει ισομετρικές ασκήσεις στον γαστροκνήμιο και στους υπόλοιπους παρακείμενους στην ποδοκνημική μύες, με σκοπό τη διατήρηση της ελαστικότητάς τους. Μετά την αφαίρεση του γύψου, είναι βασικό να ξεκινήσουν απαλές παθητικές κινήσεις στην ποδοκνημική και στις περιφερικές από αυτήν αρθρώσεις. Μετά τις δύο εβδομάδες, ελεύθερες ενεργητικές με αντίσταση, η οποία σταδιακά αυξάνεται προστίθεται στο πρόγραμμα αποκατάστασης. Το επόμενο βήμα που ακολουθεί είναι η προσθήκη ενεργητικών ασκήσεων κλειστής αλυσίδας για περίπου 10 εβδομάδες με απώτερο σκοπό την επανένταξη του ατόμου μετά από 4 – 6 μήνες.
Πρόληψη
Προκειμένου να αποφύγουμε τη ρήξη του Αχίλλειου τένοντα θα πρέπει πριν από κάθε έντονη φυσική δραστηριότητα, να προηγούνται διατατικές κινήσεις κυρίως του γαστροκνημίου μυός αφου έχει προηγηθεί προθέρμανση . Οι διατατικές ασκήσεις πρέπει να γίνονται αργά και προσεκτικά χωρίς να αναπηδούμε, μέχρι να αισθανθούμε ένα τράβηγμα κατά μήκος του τένοντα και των μυών, χωρίς να νιώσουμε πόνο.
Για την ενδυνάμωση των γαστροκνημίων μυών προτείνεται:
• Στάση σε όρθια θέση και ανέγερση στα δάχτυλα των ποδιών.
• Διατήρηση αυτής της θέσης για λίγο και αργή πτώση στο έδαφος.δίνοντας έμφαση στην αργή επαναφορά στο έδαφος βελτιώνεται η απορροφητική ικανότητα της δύναμης του γαστροκνημίου και του Αχίλλειου τένοντα. Επαναλαμβάνουμε την ίδια άσκηση προοδευτικά με την προσθήκη βάρους στα χέρια.
Επιπρόσθετα, οι ρήξεις του Αχίλλειου τένοντα και τα είδη υπόδησης σχετίζονται με ποικίλους τρόπους. Η ακατάλληλη υπόδηση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της βλάβης, να καθυστερήσει την ανάρρωση ή να αυξήσει τον κίνδυνο της υποτροπής.
Η ιδανική κάθε φορά θεραπευτική προσέγγιση πρέπει να εξατομικεύεται σε κάθε περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση υγείας και τις ανάγκες του ασθενούς. Βασική προϋπόθεση παραμένει η διεξοδική μελέτη της ανατομίας, της φυσιολογίας και της παθοφυσιολογίας του νευρικού και μυοσκελετικού συστήματος καθώς και η ενημέρωση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού στα νεότερα επιστημονικά δεδομένα για γρήγορη και ασφαλή αποκατάσταση μετά από τη ρήξη του Αχίλλειου τένοντα.
http://yourphysio-iliana.blogspot.gr/
