Η κλείδα είναι το μοναδικό από τα μακρυά οστά του σώματος μας το οποίο είναι σε οριζόντια θέση. Βρίσκεται πάνω από το πρώτο πλευρό και συνδέει το χέρι με τον κορμό μας. Λειτουργεί σαν υποστήριγμα για να κρατά την ωμοπλάτη στην θέση της και έτσι το χέρι να κινείται ελεύθερα. Πήρε το όνομα της λόγω της κίνησης που κάνει όταν το χέρι απομακρύνεται πλάγια από το σώμα, κατά την οποία στρίβει σαν κλειδί.

Χρησιμεύει για να διατηρεί την άρθρωση του ώμου και το χέρι σε απόσταση από το πλάγιο μέρος του θώρακα, με αποτέλεσμα τα ανθρώπινα χέρια να έχουν μεγαλύτερη κινητικότητα, η οποία είναι απαραίτητη για την “συλληπτική” λειτουργία, την ικανότητα μας δηλαδή να χρησιμοποιούμε τόσο επιδέξια τα χέρια και ειδικά τον αντίχειρα μας.

Είναι το οστό που πρώτο απορροφά τους κραδασμούς σε περίπτωση πλάγια πτώσης, για αυτό και είναι τόσο συχνό φαινόμενο τα κατάγματα της κλείδας σε ποδηλατικά ατυχήματα.

Σε αρκετά ζώα (όπως π.χ. στην οικογένεια των ιπποειδών) η κλείδα δεν υπάρχει, αφού τα μπροστινά άκρα χρησιμεύουν μόνο για στήριξη ή βάδιση. Σε άλλα, τα οποία δεν έχουν συλληπτική λειτουργία έχει μικρή ανάπτυξη, ενώ αντίθετα, στα πουλιά η ανάπτυξη της κλείδας είναι μεγάλη λόγω της κινητικότητας των άνω άκρων.

Η διάταξη αλλά και η ανάπτυξη της κλείδας δεν είναι ίδια σε όλους μας, αλλά διαφέρει από άτομο σε άτομο. Γενικά η διαμόρφωση του θώρακα και του ώμου έχει σχέση με την ανάπτυξη και διάταξη της κλείδας.

Υπάρχουν τρείς τύποι κλείδας, Ο οριζόντιος, ο πλάγιος και ο λοξός.

Υπάρχουν επίσης τρείς διαφορετικοί σωματότυποι, ο μεσομορφικός (mesomorph), ο ενδομορφικός (endomorph)  και ο εκτομορφικός (ectomorph), όπου για την διαμόρφωση τους μεγάλο ρόλο παίζει ο τύπος της κλείδας. Στο διπλανό σχήμα βλέπουμε τους τρείς αυτούς σωματότυπους. Μην παρασυρθείτε από το γεγονός ότι και οι τρείς στο σχέδιο εμφανίζουν τον ίδιο τύπο κλείδας (οριζόντιο). Προφανώς ο σκιτσογράφος δεν γνώριζε ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι κλείδας.  Απλά δεν βρήκα κάποιο άλλο σχέδιο που να δείχνει εκτος από τους σωματότυπους και τις σωστές κλείδες για τον καθένα.

Υπάρχουν επίσης και ενδιάμεσοι τύποι κλείδας και σωματότυπων, αλλά αυτοί είναι οι τρείς βασικοί.

Όπως και στους αχίλλειους μας έτσι και εδώ, τα γονίδια και όχι η προπόνηση ευθύνονται για τoν τύπο της κλείδας, άρα και τον σωματότυπο του κάθενος.

Κάποια χαρακτηριστικά του κάθε σωματότυπου είναι:

1) Ο εκτομορφικός σωματότυπος έχει πλάγια ή λοξή κλείδα. Έχει χαμηλό ποσοστό λίπους, αδύνατο μυίκό σύστημα, στενό στήθος και μέση, και συνήθως είναι αρκετά ψηλός. Αυτοί οι σωματότυποι στον αθλητισμό συναντούνται συχνά στο άλμα εις ύψος, στο μπάσκετ αλλά και σε αθλήματα αντοχής.

2) Ο ενδομορφικός σωματότυπος συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά σωματικού λίπους, ειδικά γύρω από τη μέση. Αν και μπορεί να είναι δυνατός και μυώδης, αυτό δεν είναι εμφανές όσο του μεσομορφικού τύπου. Χάνει δύσκολα κιλά και ειδικά λίπος. Η κλείδα του είναι είτε πλάγια είτε λοξή, για αυτό έχει στενούς ώμους, ενώ αντιθέτως η λεκάνη του είναι πλατιά.

3) Ο μεσομορφικός είναι ο σωματότυπος με τους πλατιούς ώμους, στενή μέση, μυώδης και με χαμηλά ποσοστά λίπους. Αυτοί οι σωματότυποι έχουν οριζόντιο τύπο κλείδας.

Κάποια χαρακτηριστικά του κάθε τύπου κλείδας είναι:

1) Ο οριζόντιος τύπου κλείδας συναντάται στο 23% περίπου του πλυθυσμού. Το χαρακτηριστικό αυτού του τύπου είναι ότι το μέρος της κλείδας που είναι κοντά στο στέρνο φαίνεται πολύ πιο έντονα και προέχει περισσότερο παρά οι υπόλοιποι τύποι. Επίσης, όταν τα χέρια είναι κατεβασμένα, το ένα άκρο της κλείδας (στερνικό) είναι στο ίδο οριζόντιο επίπεδο με το άλλο (ακρωμιακό). Χαρακτηριστικό παράδειγμα οριζόντιου τύπου κλείδας  και μεσομορφικού σωματότυπου ο Ολυμπιονίκης του ακοντισμού στο Πεκίνο, Νορβηγός Andreas Thorkilsden.

Τα άτομα που έχουν οριζόντιου τύπο κλείδας εμφανίζουν μεγαλύτερη κινητικότητα για το λόγο ότι το χέρι, μέσω της άρθρωσης του ώμου βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από το πλάγιο τοίχωμα του θώρακα, κάτι δηλαδή σαν καλύτερος μοχλός. Αυτά τα άτομα, ακόμα και χωρίς ιδιαίτερη γυμναστική, έχουν περισσότερο αναπτυγμένους και πλατείς τους μύες του θώρακα, της πλάτης και των ώμους.  Ανήκουν δε στο μεσομορφικό τύπο σώματος.

Ο πλάγιος τύπος κλείδας συναντάται στο μεγαλύτερο ποσοστό, περίπου 72% του πληθυσμού. Οι κλείδες αυτού του τύπου δεν είναι στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο η μια με την άλλη. Το άκρο (ακρωμιακό) της κλείδας που ενώνεται με την άρθρωση του ώμου είναι πιο ψηλά από το στερνικό άκρο της. Τα άτομα που έχουν αυτό τον τύπο της κλείδας έχουν μικρότερη κινητικότητα στα χέρια σε σχέση με τα άτομα με οριζόντιο τύπο κλείδας γιατί τα χέρια τους είναι πιο κοντά στο πλάγιο τοίχωμα του θώρακα.

Τέτοιες κλείδες είναι λιγότερο αναπτυγμένες και δεν προέχουν όπως αυτές που είναι οριζόντιου τύπου.  Τα άτομα με τέτοιο τύπο κλείδας ανήκουν  είτε στον εκτομορφικό είτε στον ενδομορφικό σωματότυπο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πλάγιου τύπου κλείδας αλλά και εκτομορφικού σωματότυπου η Κροάτισσα Παγκόσμια Πρωταθλήτρια και δεύτερη Ολυμπιονίκης στο ύψος στο Πεκίνο Vlanka Vlasitc.

Αν και χρησιμοποιώ την διπλανή φωτογραφία για τον λόγω του ότι φαίνονται πολύ χαρακτηριστικά οι κλείδες της, σαν σημείωση να αναφέρω ότι στη συγκεκριμένη ο φακός την αδικεί κατάφωρα, αφού στην πραγματικότητα είναι μια πανέμορφη κοπέλα.

Ο τρίτος τύπος κλείδας, ο λοξός, συναντάται σε πολύ μικρότερο ποσοστό, περίπου 5% του πλυθυσμού. Άτομα με τέτοιου τύπο κλείδας έχουν μικρότερη ανάπτυξη στο θώρακα, (με χαρακτηριστικά στενό θώρακα) καθώς και λιγότερο αναπτυγμένους τους μύες των ώμων της πλάτης.  Άτομα με τέτοιου τύπο κλείδας είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο να αναπτύξουν σκολίωση. Σε τέτοιου τύπου κλείδες, το άκρο της που συνδέεται με τον ώμο (ακρωμιακό), η ωμοπλάτη αλλά και η άρθρωση του ώμου έλκονται προς τα πίσω (λοξώς) , προς την σπονδυλική στήλη. Χαρακτηριστικό των ατόμων με τέτοιου είδους κλείδα είναι ότι τα χέρια τους αν αφεθούν στο πλάϊ ελεύθερα δεν είναι ευθυγραμμισμένα στην άρθρωση του αγκώνα, αλλά σχηματίζουν γωνία ανοικτή προς τα έξω, και συνοδεύεται από ελάττωση της κινητικότητας των άνω άκρων. Τέτοιου είδους κλείδες συναντώνται συνήθως στους εκτομορφικούς σωματότυπους.

Λόγω της σχετικής σπανιότητας αυτού του τύπου κλείδας αλλά και της εξειδίκευσης που απαιτείται για την αναγνώριση του (κάτι που σίγουρα δεν διαθέτω), θα αποφύγω να βάλω φωτογραφία του.

Κάτι που ίσως ακούγεται παράξενο για όλους εμάς που προερχόμαστε από το χώρο του αθλητισμού, είναι ότι για κάποιο λόγο, η προεξέχουσα κλείδα μεταξύ των διάσημων ηθοποιών και άλλων σταρ θεωρείται sexy.  Ακόμα πιο παράξενο (ο πιο ήπιος χαρακτηρισμός που θα μπορούσα να δώσω) είναι ότι υπάρχουν πλαστικές επεμβάσεις οι οποίες είναι μόδα πλέον στο Hollywood, κατά τις οποίες γίνεται λιποαναρρόφηση στους ώμους ώστε να αποκτήσουν οι ενδιαφερόμενες κλείδα η οποία να φαίνεται. Δίπλα βλέπουμε ακόμα ένα χαρακτηριστικό μεσομορφικό σωματότυπο, με τον ορισμό του οριζόντιου τύπου κλείδας. Δεν γνωρίζω την κοπέλα αλλά πιστεύω ότι αν ασχολείτο με τον αθλητισμό θα είχε αρκετά καλές πιθανότητες να διακριθεί. Πιο κάτω βλέπουμε την ηθοποιό Keira Knightley, οι κλείδες της οποίας είναι πηγή έμπνευσης για αρκετές οι οποίες μπήκαν κάτω από το νυστέρι του πλαστικού χειρούργου για να αποκτήσουν το παρουσιαστικό των κλείδων της.