Ο υπερμαραθώνιος του σκι Vasaloppet που διεξάγεται την πρώτη Κυριακή κάθε Μαρτίου στη Βορειοδυτική Σουηδία παρέχει ιδανικό πεδίο για την έρευνα των επιδράσεων της έντονης, παρατεταμένης αεροβικής άσκησης στο ανθρώπινο σώμα. 



Αλλωστε τα τελευταία χρόνια αρκετές μελέτες ασχολήθηκαν με την αναπόφευκτη φυσική κατάσταση και μακροζωία των ανθρώπων που καταφέρνουν να διασχίσουν 90 χιλιόμετρα πάνω στα πέδιλά τους.

Η νεότερη από τις μελέτες, όμως, που δημοσιεύθηκε προσφάτως στην «Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση Καρδιάς» (EHJ), είχε μερικά ανησυχητικά ευρήματα. 



Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Uppsala εξέτασαν το ιατρικό ιστορικό σχεδόν 53.000 σκιέρ και ανακάλυψαν πως όσο περισσότερους μαραθωνίους είχαν ολοκληρώσει μεταξύ 1989 και 1999 ή όσο πιο γρήγορα είχαν τερματίσει τόσο πιθανότερο ήταν να χρειαστούν νοσηλεία την επόμενη δεκαετία εξαιτίας μη φυσιολογικού καρδιακού παλμού, δηλαδή αρρυθμίας.

Οι επιστήμονες της άσκησης αναρωτιούνται εδώ και χρόνια αν υπάρχει ανώτατο όριο στην καταπόνηση που μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος, και δη η καρδιά του.
 
Παρότι είναι συντριπτικά τα ευρήματα ότι η γυμναστική βελτιώνει την υγεία της καρδιάς στους περισσότερους ανθρώπους και μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ή θανάτου από καρδιοπάθεια, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις πως όντως μπορεί κάποιος να το παρακάνει. 



Μελέτη του 2011, λ.χ., σε υγιείς άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών, οι οποίοι μια ζωή συμμετείχαν σε αγώνες αντοχής, έδειξε πως είχαν περισσότερη ίνωση – δηλαδή ουλές – στον καρδιακό μυ από ό,τι συνομήλικοί τους άνδρες οι οποίοι γυμνάζονταν, αλλά δεν συμμετείχαν σε αγώνες.

Τώρα, η νεότερη μελέτη για το Vasaloppet, καθώς και μία άλλη σε τρωκτικά που δημοσιεύθηκε στην «Επιθεώρηση του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας», εγείρουν νέα ερωτήματα για το ανώτατο όριο της ασφαλούς άσκησης.

Η καρδιακή αρρυθμία είναι φυσικά κάτι πολύπλοκο, καθώς συμπεριλαμβάνει τόσο τον αφύσικα γρήγορο καρδιακό παλμό (ταχυκαρδία) όσο και τον αφύσικα χαμηλό (βραδυκαρδία).

Στη μελέτη του Vasaloppet, το 1,7% των σκιέρ εκδήλωσε κάποια μορφή αρρυθμίας στα χρόνια μετά τη συμμετοχή του στον υπερμαραθώνιο του σκι – ποσοστό πολύ υψηλότερο από ό,τι θα αναμενόταν για έναν τόσο γυμνασμένο πληθυσμό. 

Οι περισσότεροι δρομείς είχαν εκδηλώσει κολπική μαρμαρυγή, τη συνηθέστερη μορφή αρρυθμίας, αλλά κάποιοι είχαν εκδηλώσει βραδυκαρδία. Ωστόσο οι άνδρες και οι γυναίκες που είχαν ολοκληρώσει τους περισσότερους υπερμαραθωνίους ή είχαν τερματίσει ταχύτερα είχαν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν αρρυθμία αρκετά έντονη ώστε να χρειαστούν ιατρική βοήθεια.

Το γιατί η προπόνηση και η συμμετοχή σε έναν, δύο ή πέντε υπερμαραθωνίους μπορεί να επηρεάσει χρόνια αργότερα τον καρδιακό παλμό των σκιέρ, είναι αδύνατο να απαντηθεί μέσα από μελέτες παρατήρησης όπως αυτή. Ωστόσο σημαντικές ενδείξεις έδωσε η μελέτη στα τρωκτικά.

Σε αυτήν, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, στον Καναδά, έβαλαν μία ομάδα ενήλικων αρσενικών αρουραίων να τρέχουν επί μία ώρα σχεδόν κάθε μέρα και επί 16 εβδομάδες. Στο τέλος αυτής της περιόδου, τα τρωκτικά ήταν αδύνατα και με πολύ καλή φυσική κατάσταση, αλλά η καρδιά τους ήταν πολύ διαφορετική από ό,τι εκείνη μιας άλλης ομάδας τρωκτικών που δεν έτρεχαν. 



Τομογραφίες και άλλες εξετάσεις έδειξαν πως οι καρδιές των τρωκτικών-δρομέων είχαν γίνει μεγαλύτερες και η διαφορά στο μέγεθος ήταν εντονότερη στους κόλπους (είναι οι ανώτεροι θάλαμοι της καρδιάς). Επιπλέον, αλληλεπιδρούσαν διαφορετικά με το νευρικό σύστημα των ζώων. 



Αυτές οι δύο αλλαγές πιστεύεται ότι είναι γενικώς φυσιολογικές και επιθυμητές στην προπόνηση αντοχής. Η καρδιά των ζώων που έτρεχαν είχε όμως και ενδείξεις ίνωσης στον καρδιακό μυ και όταν οι επιστήμονες τους χορήγησαν φάρμακα για να δουν αν θα εκδηλώσουν αρρυθμία, τα τρωκτικά-δρομείς είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να την εκδηλώσουν από ό,τι εκείνα που δεν γυμνάζονταν συστηματικά.

Ως φαίνεται, ο συνδυασμός της ίνωσης με τις αλλαγές στο νευρικό σύστημα καθιστούσε τα ζώα επιρρεπή στις διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, κατά τον επικεφαλής ερευνητή δρ Στάνλεϊ Νέιτελ, καθηγητή Καρδιαγγειακής Ηλεκτροφυσιολογίας στο πανεπιστήμιο.

«Παραμένει άγνωστο αν η ίδια διαδικασία λαμβάνει χώρα και στις καρδιές των αθλητών αντοχής», πρόσθεσε. Ουδείς έχει προσπαθήσει ποτέ να προκαλέσει αρρυθμία στους μαραθωνοδρόμους ούτε προτίθεται να το κάνει. Εντούτοις, τα ευρήματα της μελέτης του Vasaloppet και άλλων κλινικών ερευνών δείχνουν ότι δεν είναι διόλου απίθανο να συμβαίνει κάτι τέτοιο.

«Παρότι βρήκαμε αυξημένο κίνδυνο αρρυθμίας στους πιο προπονημένους αθλητές, η άσκηση παραμένει πολύτιμη για την υγεία», τόνισε ο επικεφαλής της μελέτης του Vasaloppet δρ Κάσπερ Αντερσεν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Uppsala.


tanea.gr