Η ανακάλυψη στο Ντμάνισι της νότιας Γεωργίας ενός εντυπωσιακά καλοδιατηρημένου κρανίου ανθρωποειδούς ηλικίας 1,8 εκατομμυρίων ετών καταρρίπτει την κυρίαρχη εδώ και δεκαετίες θεωρία ότι πριν από περίπου 2 εκατ. χρόνια στη Γη συνυπήρχαν αρκετά διαφορετικά είδη προγόνων μας.




Πολλοί παλαιοντολόγοι τείνουν να δεχτούν ότι η ανακάλυψη αποτελεί ορόσημο για την κατανόηση των ριζών της ανθρώπινης εξέλιξης, αλλά αρκετοί άλλοι εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί και σκεπτικιστές.

Οι Γεωργιανοί, Ελβετοί, Ισραηλινοί και Αμερικανοί ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Δαβίδ Λορντκιπανίτζε του Γεωργιανού Εθνικού Μουσείου της Τιφλίδας, που δημοσιεύουν σχετικό άρθρο στο επιστημονικό έντυπο Science, υποστηρίζουν τώρα ότι στην πραγματικότητα τα διάφορα απολιθωμένα οστά και κρανία που έχουν βρεθεί όλα αυτά τα χρόνια στην Αφρική και στην Ασία, ανήκουν μάλλον στο ίδιο προανθρώπινο είδος, τον Homo erectus, που απλώς είχε διάφορες ανατομικές παραλλαγές. 



Συγκεκριμένα, υποστηρίζουν ότι  ο Homo habilis, ο Homo rudolfensis και άλλα είδη αποτελούν όλοι «κλαδιά» μιας κοινής εξελικτικής κληρονομιάς, του Homo erectus, που κατέληξε στους σύγχρονους ανθρώπους. Βασίζουν αυτό το συμπέρασμα στο ότι το κρανίο που ανακάλυψαν στο Ντμάνισι και είναι το πιο πλήρες κρανίο ανθρωποειδούς που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα (το προηγούμενο ήταν το αφρικανικό «αγόρι της Τουρκάνα» ηλικίας 1,5 εκατ. ετών), συνδυάζει ανατομικά χαρακτηριστικά από τα παραπάνω επιμέρους προανθρώπινα είδη.



Στην τοποθεσία Ντμάνισι, στους πρόποδες του Καυκάσου, περίπου 100 χιλιόμετρα από την Τiφλίδα, έχει ανακαλυφθεί η μεγαλύτερη συλλογή καλοδιατηρημένων απολιθωμένων οστών στον κόσμο και στην τοποθεσία αυτή έχουν εντοπιστεί τα αρχαιότερα ίχνη προγόνων του ανθρώπου εκτός της Αφρικής.

Το νέο κρανίο που ονομάστηκε «Homo erectus ergaster georgicus» (επειδή θεωρείται μία τοπική γεωργιανή πρώιμη μορφή του Homo erectus) ανακαλύφθηκε πριν από οκτώ χρόνια και από τότε οι επιστήμονες το συγκρίνουν με άλλα πρώιμα ευρήματα του γένους Homo που εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 2,4 εκατ. χρόνια. 



Η συγκριτική ανάλυση των κρανίων των ανθρωποπειδών αποκάλυψε αρκετές ομοιότητες μεταξύ τους, με αποτέλεσμα τα αφρικανικά κρανία και τα γεωργιανα (ανακαλύφθηκαν συνολικά πέντε παρεμφερή στο Ντμάνισι, αλλά μόνο ένα, το «κρανίο 5», ήταν τόσο πλήρες) να θεωρηθούν ότι ανήκουν στο ίδιο είδος προγόνων μας, στους Homo erectus. Οι τελευταίοι εμφανίστηκαν πριν από 1,8 εκατ. χρόνια και θεωρούνται οι πρώτοι με πιο σαφή ανθρώπινα χαρακτηριστικά και ικανότητες (έλεγχος φωτιάς και μαγείρεμα τροφής).



Σύμφωνα με τη νέα θεωρία, οι προάνθρωποι του Ντμάνισι ήταν Homo erectus που έφθασαν στη Γεωργία μεταναστεύοντας από την Αφρική, όπου μόλις λίγο πριν είχαν εμφανιστεί. Τα αρσενικά ήταν αρκετά πιο μεγαλόσωμα από τα θηλυκά και είχαν μικρούς εγκεφάλους (περίπου το ένα τρίτο του σημερινού ανθρώπου), μεγάλα δόντια και πρωτόγονα άνω άκρα.



Ο Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, πάντως δεν έχει πειστεί και επιμένει ότι τουλάχιστον τρία διαφορετικά προανθρώπινα είδη συνυπήρξαν κάποτε στην Αφρική και ότι δεν είναι δυνατό όλα να θεωρηθούν παραλλαγές του Homo erectus. 



Εξάλλου, αν και οι επιστήμονες που ανακάλυψαν τα ευρήματα του Ντμάνισι, υποστηρίζουν ότι καταρρίπτεται πλέον η θεωρία πως ένας αυστραλόπιθηκος (Australopithecus sentiba), που έζησε πριν από 1,9 εκατ. χρόνια στη Νότια Αφρική, ήταν άμεσος πρόγονος του ανθρώπου, ο παλαιοντολόγος Λι Μπέργκερ που τον ανακάλυψε, δηλώνει ότι η νέα ανακάλυψη επουδενί δεν αποδεικνύει ότι η δική του θεωρία είναι λάθος.