Της Χριστίνας Ι. Μπουντούρη
Γενικού – Οικογενειακού Ιατρού
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με την υπέρταση, γνωρίζουν ότι είναι επικίνδυνη για την υγεία και ξέρουν ποιες τιμές αποτελούν καμπανάκι κινδύνου. Στο αντίθετο άκρο βρίσκεται η υπόταση που συχνά εμφανίζεται τόσο σε νέα όσο και σε ηλικιωμένα άτομα. Τι είναι όμως η υπόταση; Ποια αίτια την προκαλούν; Είναι επικίνδυνη;
Αυτές είναι κάποιες συχνές απορίες που αφορούν την υπόταση και καλό είναι να απαντηθούν.
Υπόταση είναι η χαμηλή αρτηριακή πίεση και ορίζεται όταν η συστολική πίεση (μεγάλη πίεση) πέσει κάτω από 90 mm Hg ή/και η διαστολική (μικρή πίεση) πέσει κάτω από 60 mm Hg. Τα συμπτώματα της υπότασης περιλαμβάνουν αίσθημα ζάλης, δέρμα ωχρό και κρύο, ιδρώτα, θολή όραση, ναυτία, εξάντληση και λιποθυμία.
Η υπόταση είναι επικίνδυνη όταν συμβεί απότομα και όταν προκαλεί συμπτώματα. Πολλοί άνθρωποι έχουν χαμηλή πίεση για χρόνια χωρίς να έχουν συμπτώματα, οπότε δεν έχουν λόγο να ανησυχούν. Όμως μία χαμηλή πίεση που για ορισμένους είναι φυσιολογική μπορεί σε άλλους να προκαλέσει συμπτώματα.
Για παράδειγμα, μια ξαφνική πτώση της πίεσης κατά 20 mm Hg (δηλαδή από 110 η μεγάλη πίεση να πέσει στο 90) μπορεί να προκαλέσει ζάλη και λιποθυμία. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις η υπόταση μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.
Πολλοί καθημερινοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την πίεση και να προκαλέσουν υπόταση. Συνήθως η πίεση πέφτει κατά τη διάρκεια της νύχτας και αυξάνεται την ημέρα. Ομοίως, όταν είστε ξεκούραστοι η πίεση θα είναι πιο χαμηλή σε σχέση με τις στιγμές έντονου άγχους και στρες.
Οι υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος μειώνουν την αρτηριακή πίεση, γιατί τα αγγεία διαστέλλονται και τέλος η πίεση είναι πιο χαμηλή μετά το φαγητό γιατί περισσότερο αίμα διοχετεύεται στο στομάχι για την πέψη των τροφών.
Εκτός των καθημερινών παραγόντων, ορισμένα φάρμακα μπορεί να μειώσουν την αρτηριακή πίεση όπως τα φάρμακα για την υπέρταση, για τον προστάτη και ορισμένα αντικαταθλιπτικά. Στην εγκυμοσύνη και ιδίως τις πρώτες 24 εβδομάδες η πίεση πέφτει και επιστρέφει στα φυσιολογικά της επίπεδα μετά τον τοκετό. Η αφυδάτωση η οποία μπορεί να προκληθεί από έντονη εφίδρωση ή από απώλεια υγρών από το γαστρεντερικό σωλήνα (εμετοί, διάρροιες) μπορεί να προκαλέσει υπόταση.
Η αναιμία εκτός από την ωχρότητα, την αδυναμία και την εξάντληση που τη χαρακτηρίζουν συχνά συνοδεύεται και από χαμηλή πίεση. Σε ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο, δηλαδή όταν το σάκχαρο του αίματος μειωθεί κάτω του φυσιολογικού, θα πέσει ταυτόχρονα και η πίεση.
Μεταξύ των καρδιακών προβλημάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή πίεση είναι μια ασυνήθιστα χαμηλή καρδιακή συχνότητα (βραδυκαρδία), προβλήματα με τις βαλβίδες της καρδιάς, η καρδιακή προσβολή και η καρδιακή ανεπάρκεια. Από τα ενδοκρινικά νοσήματα ο υποθυρεοειδισμός, οι διαταραχές των παραθυρεοειδών αδένων και η ανεπάρκεια των επινεφριδίων μπορεί να προκαλέσουν υπόταση.
Τέλος, υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που προκαλούν υπόταση και μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, όπως η έντονη αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία), η σοβαρή λοίμωξη (σηψαιμία) και η μεγάλη απώλεια αίματος.
Η χαμηλή πίεση που δεν προκαλεί συμπτώματα ή προκαλεί μόνο ήπια συμπτώματα, όπως σύντομα επεισόδια ζάλης σπάνια απαιτεί θεραπεία. Συνήθως αντιμετωπίζεται με την αυξημένη πρόσληψη υγρών και αλατιού, τα οποία αυξάνουν την πίεση.
Εάν τα συμπτώματα είναι έντονα ή/και επίμονα η αντιμετώπιση εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία, η οποία θα πρέπει να θεραπευτεί (π.χ. υποθυρεοειδισμός, αφυδάτωση, προβλήματα καρδιάς).
Αν οφείλεται σε φάρμακα θα πρέπει να γίνει αλλαγή της δόσης του φαρμάκου ή να διακοπεί εντελώς η χορήγησή του.
Χριστίνα Ι. Μπουντούρη
Γενικός – Οικογενειακός Ιατρός
