ΠΕΛΜΑΤΙΑΙΑ ΑΠΟΝΕΥΡΩΣΙΤΙΔΑ (ΑΚΑΝΘΑ ΠΤΕΡΝΑΣ)
Του Ορθοπαιδικού Χειρουργού Στυλιανού Ξειδάκη
Η πελματιαία απονεύρωση αποτελεί μία δεσμίδα από μη ελαστικές επιμήκεις κολλαγόνες ίνες στο πέλμα του ποδιού. Η απονεύρωση, όντας ιδιαίτερα ισχυρή, βοηθά στη διατήρηση του σχήματος του ποδιού και της ποδικής καμάρας και συνδέει το πίσω με το μπροστινό μέρος του ποδιού διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο σε όλες του τις λειτουργίες. Η εκφύλιση και φλεγμονή της απονεύρωσης ονομάζεται πελματιαία απονευρωσίτιδα.
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα αποτελεί μία επώδυνη κατάσταση της πτέρνας και του πέλματος, η οποία αφορά τόσο άτομα σε καθιστική ζωή όσο και ενεργητικά άτομα και προσβάλει συχνότερα γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 και 60 ετών.
Ο τραυματισμός, η παρατεταμένη ορθοστασία ή κούραση, το βάδισμα σε ανώμαλο έδαφος, τα καινούρια υποδήματα αλλά και η αύξηση βάρους αποτελούν παράγοντες οι οποίοι ερεθίζουν την πελματιαία απονεύρωση προκαλώντας μικροτραυματισμούς και φλεγμονώδη αντίδραση στην περιοχή με αποτέλεσμα τον επίμονο πόνο.
Ενώ οι σφικτοί γαστροκνήμιοι μύες, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υψηλή ή χαμηλή καμάρα και ο υπερπρηνισμός του ποδιού συμπεριλαμβάνονται στους προδιαθεσικούς παράγοντες μιας επικείμενης πελματιαίας απονευρωσίτιδας.
Η τυπική συμπτωματολογία περιλαμβάνει έντονο πόνο και ευαισθησία στο πέλμα, στην περιοχή της πτέρνας και κυρίως στο εσωτερικό χείλος του οστού, όπου και προσφύεται η πελματιαία απονεύρωση.
Ο πόνος οφείλεται σε μικρορήξεις της πελματιαίας απονεύρωσης, οι οποίες προκαλούν τοπική φλεγμονή και μία διαδικασία επούλωσης, οδηγώντας σε ασβεστώσεις και δημιουργία οστεοφύτου λόγω έλξης (άκανθα). Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών μπορεί να αναπτύξει τα συμπτώματα και στα δύο πόδια.
Ο πόνος είναι εντονότερος το πρωί ή μετά από περιόδους παρατεταμένης ακινησίας ενώ μετά από μερικά βήματα μπορεί να σημειωθεί αισθητή υποχώρηση του. Αν η κατάσταση παραμείνει χωρίς θεραπεία, και εφόσον ο πάσχων συνεχίζει τις δραστηριότητες του, συνήθως σημειώνεται επιδείνωση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η διάγνωση επιτυγχάνεται με την κλινική εξέταση, την ακτινογραφία ή τη μαγνητική τομογραφία ώστε να αποκλεισθεί η πιθανότητα άλλου προβλήματος της περιοχής. Το οστεόφυτο λόγω έλξης (άκανθα πτέρνας) κάνει συχνά την εμφάνιση του χωρίς να είναι παθογνωμικό σημείο της νόσου, αφού πολλοί ασθενείς μπορεί να έχουν άκανθα πτέρνας χωρίς να παρουσιάζουν συμπτωματολογία πόνου.
Η θεραπεία έγκειται σε συντηρητικές μεθόδους οι οποίες περιλαμβάνουν διατάσεις του αχίλλειου τένοντα, πέλματα πτέρνας, νυχτερινούς νάρθηκες, περιπατητικούς κηδεμόνες, χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και τοπικές εγχύσεις κορτικοστεροειδών.
Οι ασκήσεις διατάσεως πελματιαίας απονεύρωσης έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικές μειώνοντας τον πόνο και επιτρέποντας μεγαλύτερη δραστηριότητα με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κατάσταση του ασθενούς.
Επιμέρους, η μείωση της καταπόνησης του πέλματος (ορθοστασία, τρέξιμο) για κάποιο χρονικό διάστημα, η απώλεια βάρους αφού συνεπάγεται μείωση της φόρτισης του πέλματος, αλλά και η συμβολή ειδικού ορθοπαιδικού σε περίπτωση ανατομικής παραλλαγής του άκρου ποδιού (υψηλή ποδική καμάρα, πλατυποδία) θα οδηγήσει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της νόσου.
Στις συντηρητικές μεθόδους ανήκει και η φυσιοθεραπευτική αγωγή όπου με τη βοήθεια ρευμάτων, υπερήχων, laser, shockwave therapy και τεχνικών μάλαξης επιτυγχάνεται η μείωση της τάσης της απονεύρωσης και η ύφεση της φλεγμονής.
Οι παραπάνω μέθοδοι, με περίπου τρεις μήνες μέγιστη διάρκεια εφαρμογής, οδηγούν την πλειονότητα των ασθενών στην αποθεραπεία.
Στις περιπτώσεις εκείνες όπου δεν υπάρχει βελτίωση και τα συμπτώματα παραμένουν, εφαρμογή βρίσκει η χειρουργική θεραπεία κατά την οποία διενεργείται περιορισμένη απελευθέρωση της πελματιαίας απονεύρωσης από το οστό της πτέρνας με σκοπό την χαλάρωση και την επούλωση των μικροτραυμάτων της.
