Με την αύξηση του υψομέτρου ελαττώνεται η βαρομετρική πίεση, με αποτέλεσμα να μειώνεται και η μερική πίεση του ατμοσφαιρικού οξυγόνου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάλογη πτώση της μερικής πίεσης του οξυγόνου στις κυψελίδες των πνευμόνων και του κορεσμού του αρτηριακού αίματος σε οξυγόνο.

Δεδομένου ότι η αθλητική απόδοση σε αγωνίσματα που διαρκούν πάνω από δύο λεπτά και έχουν υψηλές αερόβιες απαιτήσεις, εξαρτάται από την μέγιστη ικανότητα του οργανισμού να μεταφέρει και να καταναλώνει οξυγόνο στους μύες, γίνεται άμεσα κατανοητή η δυσμενής επίδραση του υψομέτρου στην αθλητική απόδοση (αντοχή). Η μείωση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO2max) του οργανισμού, με την αύξηση του υψομέτρου είναι σήμερα καλά τεκμηριωμένη με πληθώρα ερευνών. Γνωρίζουμε ότι η μείωση γίνεται εμφανής σε υψόμετρο μόλις 580 m όπου αθλητές υψηλού επιπέδου χάνουν το 7% της VO2max ο δε ρυθμός μείωσης της είναι 1% για κάθε 305 m πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

Κατά πόσο ο εγκλιματισμός και η προπόνηση σε υψόμετρο συμβάλλουν στην αγωνιστική υπεροχή;
Η έλλειψη οξυγόνου σε υψόμετρο αντισταθμίζεται σε αιματολογικές προσαρμογές που αυξάνουν την ικανότητα μεταφοράς στους ιστούς. Η υποξαιμία προκαλεί ορμονική έκκριση της ερυθροποιητίνης που διεγείρει το σχηματισμό ερυθροκυττάρων και αιμοσφαιρίνης, μέσα σε 15 ώρες από την ανάβαση σε υψόμετρο. Επιπλέον, γίνονται κυτταρικές προσαρμογές, όπως αύξηση των μιτοχονδρίων, της μυοσφαιρίνης και του δικτύου τριχοειδών αγγείων που προάγουν την απορρόφηση του οξυγόνου και μεγιστοποιούν τις οξειδωτικές λειτουργίες. Είναι λοιπόν απαραίτητος ο εγκλιματισμός πριν τον αγώνα σε υψόμετρο.

Ποιος είναι ο καλύτερο τρόπος προετοιμασίας;
Έρευνες δείχνουν ότι για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης πρέπει να γίνει συνδυασμός διαμονής σε υψηλό και προπόνηση σε χαμηλό υψόμετρο, για την εκμετάλλευση των παραπάνω προσαρμογών του οργανισμού στην υψομετρική υποξία, αλλά και την δυνατότητα προπόνησης χωρίς να μειώνεται η ένταση της (κάτι που συμβαίνει πάνω από τα 1000μ). Η προπόνηση σε υψόμετρο προκαλεί αύξηση ερυθροποιητίνης (EPO) με αποτέλεσμα την αύξηση κυττάρων των ερυθρών(RBCs), αύξηση τροχοειδών αγγείων , αύξηση μιτοχονδρίων και των ένζυμων των μιτοχονδρίων, μείωση της καρδιακής συχνότητας και αρτηριακής πίεσης, αύξηση παραγωγής αυξητικής ορμόνης, αύξηση του μεταβολισμού του λίπους, και μείωση του οξειδωτικού στρες που έχουν σαν συνέπεια την βελτίωση της αντοχής.

Η Εργοφυσιολογία είναι η επιστήμη που αξιολογεί κάθε ερέθισμα που δέχεται ο ανθρώπινος οργανισμός, είναι η επιστήμη που στοχεύει στην βελτίωση της υγείας και της απόδοσης. Ο εργοφυσιόλογος είναι απαραίτητος για να αξιολογεί, να εντοπίζει και να βελτιώνει την απόδοση των αθλητών-ποδοσφαιριστών.

Αντώνης Γρηγοριάδης, καθηγητής εργοφυσιολογίας
Πηγή: mikriliga.com