- Ποια είναι τα βασικά ερωτήματα που οφείλουν να απαντηθούν από τον καρδιολόγο κατά την αξιολόγηση αρρυθμιών στους αθλητές;

Το βασικό ερώτημα που χρειάζεται να απαντηθεί είναι εάν οι αρρυθμίες που εμφανίζει ο αθλητής είναι αθώες ή υποκρύπτουν κάποιο σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του. Ερωτήματα που επίσης προκύπτουν και χρειάζονται απάντηση είναι η δυνατότητα του αθλητή να συμμετάσχει σε ανταγωνιστικού τύπου αθλήματα ή αντίθετα θα πρέπει να του συσταθεί περιορισμός της αθλητικής του δραστηριότητας. Φυσικά η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση είναι ένα θέμα που επίσης πρέπει να απαντηθεί αφού όμως πρώτα αξιολογηθεί η επικινδυνότητα και η ένταση των ενοχλημάτων από την αρρυθμία.

- Τι είναι η "Αθλητική Καρδιά";

Η λεγόμενη "Αθλητική Καρδιά" αποτελεί μια φυσιολογική προσαρμογή της καρδιάς στην επίδραση της μακροχρόνιας και έντονης αθλητικής δραστηριότητας. Πράγματι η καρδιά εμφανίζει  μία μικρή προς μέτρια αύξηση του πάχους και του όγκου της σε σχέση με τα όρια που θεωρούνται φυσιολογικά. Η λειτουργία της αθλητικής καρδιάς παραμένει απολύτως φυσιολογική και  εάν εμφανισθούν αρρυθμίες συνήθως έχουν άριστη πρόγνωση. Η δυσκολία που προκύπτει ορισμένες φορές είναι ο διαχωρισμός αυτής της κατάστασης από παθήσεις της καρδιάς που επίσης προκαλούν αύξηση του πάχους του τοιχώματος και των διαστάσεων των καρδιακών κοιλοτήτων όπως οι λεγόμενες μυοκαρδιοπάθειες. Στις περιπτώσεις αυτές η λειτουργικότητα της καρδιάς είναι επηρεασμένη και οι αρρυθμίες που ενδεχόμενα εμφανίζονται είναι ορισμένες φορές επικίνδυνες.

- Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες διαταραχές του ρυθμού που συναντώνται στους αθλητές;

α) Βραδυκαρδία και παύσεις (μέχρι 3 δευτερόλεπτα)

Εμφανίζονται συχνά στους αθλητές χωρίς συνήθως να έχουν ιδιαίτερη σημασία. Αποτελούν μέρος της φυσιολογικής προσαρμογής στην άσκηση και οφείλονται κυρίως στην αυξημένη επίδραση του παρασυμπαθητικού συστήματος το οποίο γενικώς υπερισχύει στους αθλητές. Η συμμετοχή στα αθλήματα επιτρέπεται χωρίς περιορισμό. Όταν η βραδυκαρδία είναι πολύ σοβαρή (λιγότερο από 30 σφύξεις/λεπτό) ή όταν υπάρχουν ενοχλήσεις (ζάλη, λιποθυμία, εύκολη κόπωση), τότε απαιτείται πιο λεπτομερής διερεύνηση.

Πλην του ηλεκτροκαρδιογραφήματος και της κλινικής εξέτασης άλλες εξετάσεις που συνήθως απαιτούνται στα πλαίσια διερεύνησης βραδυκαρδίας σε αθλητές είναι η 24ωρη καταγραφή του καρδιακού ρυθμού (Holter ρυθμού), η δοκιμασία κόπωσης και το υπερηχογράφημα καρδιάς ενώ σε σοβαρού βαθμού βραδυκαρδίες που προκαλούν συμπτώματα έχει θέση και η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη που αποτελεί μια επεμβατική μέθοδο εκτίμησης της λειτουργίας του συστήματος αγωγής της καρδιάς (δηλ. του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς).

β) Ταχυκαρδίες:

Οφείλονται είτε στην παρουσία ενός επιπλέον δεματίου (καλωδίου) στην καρδιά είτε στην παρουσία κάποιου κέντρου που εμφανίζει μεγαλύτερη δραστηριότητα από τη συνηθισμένη. Η κατάλυση (ο καυτηριασμός) με υψίσυχνο εναλλασσόμενο ρεύμα (ablation), προτείνεται ως θεραπεία επιλογής λόγω της ιδιαίτερα υψηλής αποτελεσματικότητας της μεθόδου και του μικρού ποσοστού επιπλοκών. Αντίθετα η μακροχρόνια λήψη φαρμάκων για την αντιμετώπιση των ταχυκαρδιών αυτών όχι μόνο δεν είναι ελκυστική λόγω του νεαρού της ηλικίας των αθλητών αλλά επιπλέον διότι σε πολλά αθλήματα υπάρχει απαγόρευση στη λήψη ορισμένων φαρμάκων τα οποία εμπίπτουν στη κατηγορία των ουσιών που θεωρούνται απαγορευμένες για συμμετοχή των αθλητών σε αγώνες.

- Ποια η σημασία του Συνδρόμου Προδιέγερσης (WPW) στους αθλητές;

Αθλητές με σύνδρομο προδιέγερσης είναι γενικώς εκτεθειμένοι σε  μεγαλύτερο κίνδυνο για επικίνδυνες αρρυθμίες ή ακόμη και αιφνίδιο θάνατο ιδιαίτερα κάτω από τις συνθήκες του μεγάλου ανταγωνισμού που συμβαίνει κατά τη διάρκεια των αγώνων και της εντατικής προπόνησης σε σχέση με άτομα που έχουν το σύνδρομο και δεν συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Επομένως πρέπει να γίνει πολύ προσεκτική εκτίμηση του κινδύνου στον οποίο είναι εκτεθειμένοι. Η εκτίμηση αυτή προτείνεται στην περίπτωση των αθλητών να γίνεται κυρίως με τη βοήθεια της ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης. Υπάρχει απόλυτη ένδειξη για κατάλυση (καυτηριασμό) του δεματίου  σε αθλητές με σύνδρομο προδιέγερσης που έχουν συμπτώματα (ταχυκαρδίες ή συγκοπή).

- Είναι συχνή η εμφάνιση Κολπικής Μαρμαρυγής στους αθλητές;

Υπάρχουν ενδείξεις για συχνότερη εμφάνιση  της αρρυθμίας αυτής στους αθλητές σε σχέση με άτομα της ίδιας ηλικίας που δεν είναι αθλητές ή δεν υπήρξαν στ παρελθόν αθλητές. Πιθανολογείται ότι ο αυξημένος τόνος του παρασυμπαθητικού, που συχνά παρατηρείται στους αθλητές, αποτελεί βασικό αίτιο δεδομένου ότι τα επεισόδια  της αρρυθμίας εμφανίζονται κυρίως κατά τη διάρκεια της νύκτας ή της ηρεμίας.  Πρέπει πάντως να αναζητηθούν και να αποκλεισθούν και άλλα αίτια όπως WPW, μυοκαρδιοπάθεια ή μυοκαρδίτιδα τυχόν χρήση απαγορευμένων ουσιών όπως αναβολικά στεροειδή.

- Είναι συχνές οι έκτακτες κοιλιακές συστολές στους αθλητές και ποια η σημασία τους;

Οι έκτακτες κοιλιακές συστολές  είναι σχετικά συχνές στους αθλητές και οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στις μεταβολές του αυτόνομου νευρικού συστήματος που συμβαίνει στους αθλητές και κυρίως στην αυξημένη δράση του παρασυμπαθητικού συστήματος. Η σημασία τους καθορίζεται  από το υπόστρωμα  επί του οποίου εμφανίζονται δηλαδή από το εάν υπάρχει  καρδιοπάθεια η όχι. Θα πρέπει λοιπόν να εξετασθεί ενδελεχώς ο αθλητής για αποκλεισμό συνυπάρχουσας καρδιοπάθειας και κυρίως στεφανιαίας νόσου (σε αθλητές άνω των 35 χρόνων), αρρυθμιογόνου μυοκαρδιοπάθειας  της δεξιάς κοιλίας, συγγενούς ανώμαλης έκφυσης στεφανιαίων αρτηριών, υπερτροφικής ή διατατικής μυοκαρδιοπάθειας και διαυλοπάθειας. Η τυχόν λήψη φαρμάκων ή ουσιών που αυξάνουν την πιθανότητα για έκτακτες κοιλιακές συστολές όπως αλκοόλ, απαγορευμένα φάρμακα ή ερεθιστικές ουσίες όπως εφεδρίνη και καφεΐνη θα πρέπει επίσης να αναζητηθεί.





















Συχνά η αποχή από την άσκηση για 3-6 μήνες οδηγεί σε μείωση των αρρυθμιών επιβεβαιώνοντας την ευνοϊκή πρόγνωση. Εάν υπάρχουν επίμονα συμπτώματα (αίσθημα παλμών) τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με αποχή από τη άσκηση τότε η κατάλυση (ablation) αποτελεί θεραπεία πρώτης επιλογής λόγω της υψηλής αποτελεσματικότητα και του μικρού κινδύνου επιπλοκών. Εάν εμφανισθούν κοιλιακές ταχυκαρδίες  και υπάρχει υποκείμενη καρδιοπάθεια τότε προτείνεται η τοποθέτηση (εμφύτευση) μιας συσκευής που λέγεται εμφυτεύσιμος απινιδωτής και σκοπό έχει την αποτροπή του αιφνίδιου θανάτου.

Συμπέρασμα

Σε αθλητές με αρρυθμίες η συμμετοχή στα αθλήματα γενικώς επιτρέπεται χωρίς περιορισμό εφόσον δεν υπάρχει υποκείμενη καρδιοπάθεια. Η θεραπεία των αρρυθμιών επιβάλλει ειδική αντιμετώπιση. Η προσπάθεια για ριζική θεραπεία της αρρυθμίας με επεμβατικές μεθόδους (ablation) είναι γενικά προτιμότερη από τη μακροχρόνια χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής.