Η συνδυασμένη πρόσφυση των τενόντων του ραπτικού(Sartorius),του ισχνού(gracilis) και του ημιτενοντώδη(semitendinosus), 5 cm περίπου περιφερικά του μεσαίου τμήματος του γόνατος, σχηματίζει μια δομή που μοιάζει με την κολυμβητική μεμβράνη της χήνας, γι’ αυτό έχει πάρει και την ονομασία «χήνειος πους» ή, από τη λατινική , pes anserinus (Εικόνα 1) . Αυτές οι μύες είναι κυρίως καμπτήρες του γονάτου με μια δευτερεύουσα επίδραση στην εσωτερική στροφή της κνήμης, και προστατεύουν το γόνατο από την στροφή και την βλαισότητα. Ο θύλακας του «χήνειου ποδός»  είναι ένα από τους 13 θύλακες που βρίσκονται γύρω από το γόνατο και συνήθως δεν επικοινωνεί με αυτό.

Εικόνα 1: Χήνειος πους

   Η πρώτη περιγραφή των αλλαγών στην περιοχή αυτή στη βιβλιογραφία χρονολογείται από το 1937, όταν ο Moschcowitz ανέφερε πόνο στο γόνατο σχεδόν αποκλειστικά στις γυναίκες, που παραπονέθηκαν ότι πονούσαν, όταν ανέβαιναν ή κατέβαιναν σκαλιά, όταν σηκώνονταν από την καρέκλα ή ανέφεραν δυσκολία κατά το λύγισμα του γονάτου. Η διάκριση μεταξύ της θυλακίτιδας του χήνειου ποδός και της τενοντίτιδας είναι κλινικά δύσκολη, λόγω του ότι οι ιστοί βρίσκονται ο ένας κοντά στον άλλον .

   Το σύνδρομο αυτό έχει παρατηρηθεί και σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων .Επίσης , έχει εντοπιστεί και σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη, όπως και περιπτώσεις χρόνιας θυλακίτιδας , έχουν τεκμηριωθεί σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα και οστεοαρθρίτιδα.

   Η αιτιολογία περιλαμβάνει, επίσης, τραύμα, σύσπαση των οπίσθιων μηριαίων μυών, οστική εξόστωση, ερεθισμό της επέκτασης της αρθρικής κάψουλας του γονάτου(plica), βλάβες στον έσω μηνίσκο ,επίπεδη ποδική καμάρα, βλαισό γόνατο, λοίμωξη, και αντίδραση από ξένο σώμα .

   Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των ειδικών αποκαλούν αυτή την κατάσταση «θυλακίτιδα του χήνειου ποδός", η δομή που είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα , δεν αναγνωρίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις. Πιο πρόσφατες μελέτες , έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση την ανατομική εγκυρότητα αυτής της πάθησης , ως μια φλεγμονώδης κατάσταση του θυλάκου ή / και του τένοντα. Λίγα είναι γνωστά σχετικά με την παθολογία της και δεν έχει ακόμα καθοριστεί ,εάν οι ασθενείς αυτοί  πραγματικά υποφέρουν από τενοντίτιδα και θυλακίτιδα .

   Μέχρι σήμερα, η διάγνωση με βάση τα συμπτώματα, περιλαμβάνει, πόνο στην έσω πλευρά του γόνατος, όταν ανεβαίνει ή κατεβαίνει σκαλιά, ευαισθησία στην ψηλάφηση (δακτυλική πίεση) στην περιοχή της πρόσφυσης , και, περιστασιακά, τοπικά οίδημα. Η εξαφάνιση του πόνου μετά την ένεση του τοπικού αναισθητικού, μπορεί να συμβάλει  στην επιβεβαίωση της διάγνωσης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι υπέρηχοι και η μαγνητική τομογραφία δεν επιβεβαιώνουν την κλινική διάγνωση.

Κλινική εικόνα και διάγνωση

   Τα τυπικά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν ,πόνο στην εσωτερική  πλευρά του γόνατος, μαζί με πόνο κατά την ψηλάφηση και οίδημα στην ανατομική θέση της εισαγωγής του χήνειου ποδός. Μπορεί να επιδεινωθεί κατά το ανέβασμα και το κατέβασμα σκαλιών . Ωστόσο, πολλοί ασθενείς παραπονούνται για πόνο στην οπίσθια περιοχή ή στη μέση γραμμή του γόνατος χωρίς οίδημα, καθιστώντας την διαφορική διάγνωση με τη βλάβη μηνίσκου μια πρόκληση.

   Το 1985,  οι Larson και Baum περιέγραψαν κριτήρια για τη διάγνωση αυτής της οντότητας, οι οποίες περιλαμβάνουν: πόνο στην πρόσθια-έσω περιοχή του γόνατος ,πρωινή ακαμψία για περισσότερο από μία ώρα, νυκτερινό άλγος, δυσκολία να σηκωθεί από μια καρέκλα ή να βγει έξω από το αυτοκίνητο, συμπτώματα που συχνά συνδέονται με τοπική ευαισθησία και οίδημα στην περιοχή του  θύλακα του χήνειου ποδός.(Εικόνα 2)

   Η συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου αυτού είναι υψηλότερη σε γυναίκες, μεταξύ 50 και 80 ετών ,  σε υπέρβαρα άτομα με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων, σε παραμορφώσεις βλαισότητας , αλλά μπορεί να επηρεαστούν και νεότερες παχύσαρκες γυναίκες.

Εικόνα 2: Περιοχή του πόνου

   Η διάγνωση είναι κλινική και μπορεί να επιβεβαιωθεί από τις εξετάσεις απεικόνισης. Το ιστορικό είναι τυπικό και χαρακτηρίζεται από πόνο στην εγγύς μεσαία περιοχή του γόνατος, περίπου 5 cm κάτω από το μεσαίο τμήμα της άρθρωσης του γόνατος, ειδικά σε υπέρβαρα άτομα με συμπτώματα εκφυλιστικής νόσου των αρθρώσεων. Η απλή ακτινογραφία είναι συνήθως φυσιολογική, αλλά μπορεί επίσης να δείξει κάποια οστεώδη εξόστωση ή σημάδια οστεοαρθρίτιδας του έσω διαμερίσματος.

   Δυστυχώς ,η βιβλιογραφία δείχνει , ότι τα ευρήματα από το υπερηχογράφημα, την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία, δεν επιτρέπουν την ταυτοποίηση της δομής που είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα του συνδρόμου αυτού.

Θεραπεία

   Η αρχική θεραπεία θα πρέπει να περιλαμβάνει , ανάπαυση του τραυματισμένου γονάτου ,χρήση ελαστικής περίδεσης, κρυοθεραπεία (κρύα επιθέματα για 10 λεπτά), για τις οξείες περιπτώσεις, φυσιοθεραπεία, και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδεις φάρμακα . Η χρήση ενός μαξιλαριού μεταξύ των μηρών κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να είναι απαραίτητη. Η απώλεια βάρους είναι υποχρεωτική σε παχύσαρκους ασθενείς. Η θεραπεία των σχετικών καταστάσεων , όπως βλαισά γόνατα , επίπεδη ποδική καμάρα  και ο έλεγχος του διαβήτη δεν θα πρέπει να ξεχαστούν. Οι  ηλικιωμένοι ασθενείς και οι ασθενείς με χρόνιο πόνο ,θα πρέπει να συμβουλεύονται να εκτελούν ισομετρικές ασκήσεις , για να αποφεύγουν την  δευτερεύουσα μυϊκή ατροφία που πιθανόν να έχει δημιουργηθεί .

   Ο φυσικοθεραπευτής θα πρέπει να αναπτύξει ένα εξατομικευμένο και προοδευτικό πρόγραμμα άσκησης, το  οποίο θα επικεντρώνεται  στην διάταση των οπισθίων μηριαίων μυών και την ενίσχυση των τετρακέφαλων. Αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει  πιθανώς  να διαρκέσει για 6-8 εβδομάδες, αν και οι αθλητές θα  είναι ωφέλιμο  να συνεχίσουν με τέτοιες ασκήσεις σε τακτική βάση.

Αναστάσιος  Μ.Μαργαρίτης

PT-OMT Καθηγητής Φ.Αγωγής

Ξενοφώντα 60 & Λεωνίδα 3, Γέρακας

WWW.activephysiotherapy.com.gr