Η αναλγητική και αγχολυτική δράση της άσκησης πιστεύεται ότι οφείλεται στις λεγόμενες ενδορφίνες, ουσίες που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν την ίδια δράση με την ηρωίνη και τη μορφίνη. Κύρια λειτουργία τους είναι να εμποδίζουν τα νευρικά σήματα του πόνου, δεν αποκλείεται όμως να προκαλούν και ευφορία όπως τα οπιοειδή ναρκωτικά.

Η νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια υποδεικνύει ότι οι ενδορφίνες είναι ένα μόνο εξάρτημα του αγχολυτικού μηχανισμού της άσκησης.

Η έρευνα αφορά τη γαλανίνη (galanin), ένα νευροπεπτίδιο που συμμετέχει στην επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων, και δείχνει να προστατεύει τον εγκέφαλο από τις επιπτώσεις του στρες. Προηγούμενη μελέτη της ίδιας ερευνητικής ομάδας είχε δείξει ότι η σωματική άσκηση αυξάνει τα επίπεδα γαλανίνης σε μια περιοχή του εγκεφάλου που διαχειρίζεται το άγχος.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Neuropharmacology, τα πειράματα της νέας μελέτης πραγματοποιήθηκαν με αρουραίους, ορισμένοι από τους οποίους είχαν τη δυνατότητα να ασκούνται, ενώ οι υπόλοιποι αναγκάστηκαν να ζουν καθιστική ζωή.

Ασθενή ηλεκτροσόκ εφαρμόστηκαν στις πατούσες για στρεσάρουν τα πειραματόζωα, τα οποία στη συνέχεια τοποθετήθηκαν σε έναν λαβύρινθο σε σχήμα T, σχεδιασμένου για την μέτρηση του στρες. Τα ζώα που είχαν εξασκηθεί ή είχαν λάβει γαλανίνη ήταν πολύ πιθανότερο να εξερευνήσουν τον άγνωστο χώρο του λαβυρίνθου, ένδειξη απουσίας άγχους.

Αντίθετα, τα ζώα που δεν ασκούνταν έτειναν να μένουν ακίνητα σαν να φοβούνταν. Το ίδιο βρέθηκε να συμβαίνει με αρουραίους που είχαν μεν ασκηθεί αλλά έλαβαν αργότερα φάρμακα που μπλοκάρουν τη γαλανίνη.

«Διαπιστώσαμε ότι η άσκηση έχει προστατευτική δράση, την οποία όμως μπορούσαμε να μπλοκάρουμε με έναν ανταγωνιστή της γαλανίνης. Αυτό είναι συναρπαστικό, αφού μας λέει ότι η γαλανίνη είναι απαραίτητη για τις ευεργετικές επιδράσεις της άσκησης» εξηγεί ο Φίλιπ Χολμς, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι η γαλανίνη διατηρεί την «συναπτική πλαστικότητα», δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί και να διατηρεί νέες συνάψεις ανάμεσα στους νευρώνες.

Η εξέταση έδειξε λιγότερους δενδρίτες (απολήξεις των νευρώνων που τους συνδέουν με άλλους νευρώνες) στους εγκεφάλους πειραματόζωων που δεν ασκούνταν, συγκριτικά με τους εγκεφάλους αρουραίων που ασκούνταν ή έλαβαν ενέσεις γαλανίνης.

Δεδομένου ότι μείωση της συναπτικής πλαστικότητας έχει παρατηρηθεί σε ασθενείς με κατάθλιψη και διαταραχή γενικευμένου άγχους, οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν κλινική εφαρμογή: ουσίες που μιμούνται τη δράση της γαλανίνης θα μπορούσαν να προσφέρουν οφέλη σε αυτούς τους ασθενείς.

Πολυάριθμες μελέτες, εξάλλου, έχουν δείξει ότι η σωματική άσκηση έχει ισχυρή αντικαταθλιπτική δράση, ένα φαινόμενο στο οποίο ίσως εμπλέκεται η γαλανίνη.

Φάρμακα που μιμούνται τη δράση της θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των εθισμών, επισημαίνουν οι ερευνητές: η σωματική άσκηση και η γαλανίνη βρέθηκαν να μειώνουν τις υποτροπές σε αρουραίους που είχαν λάβει κοκαΐνη.

Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι η άσκηση όχι μόνο βελτιώνει τη διάθεση, αλλά επιπλέον προστατεύει τον εγκέφαλο από τις επιπτώσεις του στρες.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Πηγη: tanea.gr