Βασικός μεταβολισμός ορίζεται η ενέργεια που δαπανάται για την χημική δραστηριότητα των ιστών νηστικού οργανισμού σε κατάσταση ηρεμίας. Μεταβολισμός ηρεμίας ονομάζεται η ενέργεια που δαπανάται για την χημική δραστηριότητα ιστών νηστικού οργανισμού. Η διαφορά μεταξύ των 2 αυτών ορισμών είναι αμελητέα! Ο λόγος που υπάρχουν είναι για να προσδιοριστεί η ελάχιστη ενέργεια που χρειάζεται ένας ανθρώπινος οργανισμός για ζήσει. Με βάση τους παραπάνω ορισμούς καταλαβαίνουμε ότι ακόμα και όταν κοιμόμαστε καταναλώνουμε ενέργεια, άσχετα αν νομίζουμε ότι δεν παράγουμε έργο.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως φυσική δραστηριότητα ορίζεται οποιαδήποτε μορφή μυϊκής προσπάθειας που αυξάνει την ενεργειακή δαπάνη πάνω από το επίπεδο της σωματικής ηρεμίας, δηλαδή οποιαδήποτε σωματική κίνηση που παράγεται από τους μύες και για την οποία απαιτείται κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, φυσική δραστηριότητα μπορεί να είναι πέρα από τη γυμναστική και τον αθλητισμό και οι δουλειές του σπιτιού.
Στον οργανισμό μας η ενέργεια προσλαμβάνεται μέσω της τροφής και ανάλογα τις ανάγκες μετατρέπεται διάφορες μορφές ενέργειας όπως πχ σε κινητική ενέργεια ή μηχανική. Για να γίνουν αυτές μετατροπές ο οργανισμός πρέπει να κάνει τις γνώστες σε όλους μας θερμιδικές καύσεις. Η θερμίδα (kcal) είναι μονάδα μέτρησης της ενέργειας που απελευθερώνεται από το σώμα με τη μορφή θερμότητας. Τα θερμιδογόνα συστατικά που παίρνουμε από την τροφή είναι οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες που για την καύση ενός γραμμαρίου τους απαιτούντα & απελευθερώνονται από το σώμα 4 θερμίδες & τα λίπη που για την καύση ενός γραμμαρίου τους απαιτούντα & απελευθερώνονται από το σώμα 9 θερμίδες. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι για να “κάψει” τα προσλαμβανόμενα λίπη το σώμα απαιτείται περισσότερη ενέργεια άρα περισσότερη φυσική δραστηριότητα-άσκηση.
Σε ότι κάνουμε σε αυτήν την ζωή πρέπει να έχουμε μέτρο & ισορροπία. Έτσι και στο θέμα της ενέργειας πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία, το λεγόμενο «ισοζύγιο ενέργειας» όπου υποδηλώνει τη διαφορά προσλαμβανόμενης- καταναλισκόμενης ενέργειας. Έτσι, όταν οι θερμίδες που παίρνουμε από τη διατροφή είναι λιγότερες από αυτές που καταναλώνουμε χάνουμε βάρος. Όταν είναι περισσότερες, παχαίνουμε και αποθηκεύουμε λίπος και, τέλος, όταν είναι ίσες, το βάρος μας διατηρείται σταθερό.
Για την πιο απλή κίνηση που κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Για την παραγωγή ενέργειας κυρίως συμβάλλουν τα λίπη & οι υδατάνθρακες ενώ σε πολύ μικρό ποσοστό συμμετέχουν οι πρωτεΐνες & κυρίως σε περιπτώσεις υποσιτισμού. Η αναλογία στην συμμέτοχη των δυο θερμιδογόνων συστατικών στην παραγωγή ενέργειας εξαρτάται από την ένταση της άσκησης αλλά και από την διατροφή. Όσο αυξάνει η ένταση της άσκησης αυξάνει και η συμμετοχή των υδατανθράκων ενώ όσο αυξάνει η διάρκεια της άσκησης αυξάνει η συμμέτοχη των λιπών. Με λίγα λόγια … εσείς που θέλετε μέσω της άσκησης να κάψετε τα περιττά λιπάκια πρέπει να επιλέξετε μορφές άσκησης με σταθερή ένταση και μακρά διάρκεια όπως π.χ. τρέξιμο.
Η μορφή άσκησης στην οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί ως καύσιμο τους υδατάνθρακες ονομάζεται αναερόβια και τέτοιες μορφές άσκησης είναι το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο ,η ρυθμική γυμναστική, τα βάρη στο γυμναστήριο και οι διάφορες μορφές πολεμικής τέχνης. Ενώ η μορφή άσκησης στην οποία ο οργανισμός χρησιμοποιεί ως καύσιμο τα λίπη ονομάζεται αναερόβια άσκηση και χαρακτηρίζεται από μεγάλη διάρκεια & χαμηλή ένταση. Τέτοιες μορφές άσκησης είναι τα αερόμπικ προγράμματα γυμναστηρίων, ο μαραθώνιος, το γρήγορο περπάτημα, η κολύμβηση κ.α. Θέλω να αναφέρω πως η δεύτερη μορφή άσκησης απαιτεί περισσότερη προσοχή διότι η υπερπροπόνηση οδηγεί σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα όπως υπερθερμία, υπογλυκαιμία, αφυδάτωση. Για αυτό όσοι ακολουθούμε τέτοιου είδους άσκηση πρέπει να υπάρχει επαρκής ενυδάτωση και σωστή διατροφική πρόσληψη.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε τι ποσοστό θερμίδων καταναλώνει κατά μέσο όρο ένα άτομο με βάρος 70 kg. κάνοντας κάποιες καθημερινές δουλειές:
Δραστηριότητα | Kcal/min |
Περπάτημα σταθερής έντασης | 11 |
Πλύσιμο πιάτων | 2,3 |
Υπνος | 1,3 |
Πάνω-κάτω σκάλες | 12 |
Βόλεϊ | 10,5 |
Γιόγκα | 4,4 |
Σφουγγάρισμα | 4,7 |
Θαλάσσιο σκι | 8,7 |
Καθάρισμα χαλιών | 4,1 |
Μπάσκετ | 10,5 |
Ποδόσφαιρο | 2,3 |
Σιδέρωμα | 2,3 |
Χορός twist-lamdada | 11,9 |
Πρόγραμμα αερόμπικ | 9,6 |
Μαυρομιχάλη Πόπη Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Πηγή: diatrofi.gr