Κυρίαρχο πρόβλημα των ανθρώπων που προσπαθούν να χάσουν βάρος είναι το πώς θα καταφέρουν να ενεργοποιήσουν τον μεταβολισμό τους. Για να συμβεί, όμως, κάτι τέτοιο θα πρέπει να γνωρίζουμε τον τρόπο λειτουργίας του ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρισκόμαστε.
Γράφει ο Χάρης Δημοσθενόπουλος,
Κλινικός διαιτολόγος-βιολόγος και Προϊστάμενος του
Διαιτολογικού Τμήματος στο Λαϊκό Νοσοκομείο.
Ο Βασικός Μεταβολισμός αποτελεί τη μεταβολική «σφραγίδα» του κάθε ατόμου, αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο καύσεων και διαφέρει από άτομο σε άτομο, ενώ επηρεάζεται από μια σειρά από παράγοντες όπως:
-Ηλικία
-Φύλο (οι άντρες έχουν υψηλότερο μεταβολισμό από τις γυναίκες).
-Σύσταση σώματος
-Επιφάνεια σώματος
-Ενδοκρινείς αδένες
-Ειδικές καταστάσεις π.χ.εγκυμοσύνη
-Φυσική δραστηριότητα
-Θερμοκρασία περιβάλλοντος
-Διατροφή
Η ηλικία αποτελεί σημαντικό και καθοριστικό παράγοντα που επηεράζει το Βασικό Μεταβολισμό μας και, όπως όλοι γνωρίζουμε, μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας. Έχει βρεθεί ότι ειδικά μετά την ηλικία των 30 ο Βασικός Μεταβολισμός μειώνεται περίπου 2% ανά δεκαετία. Επίσης, η διατροφή επηρεάζει το μεταβολισμό, δεδομένου ότι ο αριθμός των γευμάτων και η κατανομή τους μέσα στην ημέρα, αλλά και η ίδια η θερμογέννεση της τροφής επηρεάζουν τα επίπεδα των καύσεων στο σώμα. Για να δούμε όμως πώς επηρεάζεται ο μεταβολισμός μας με την ηλικία.
Ηλικιακή ομάδα: 20-30 ετών
Στην ηλικακή αυτή ομάδα ο μεταβολισμός είναι ακόμα υψηλός και η συντήρηση ενός σωστού βάρους είναι σχετικά εύκολη υπόθεση. Επίσης, είναι η περίοδος που τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες προσέχουν το βάρος τους, αλλά και τη διατροφή τους (συχνά πλέον είναι και χορτοφάγοι) και επιλέγουν τρόφιμα που συμβάλλουν σε ένα καλύτερο σωματικό βάρος, ενώ και η άσκηση είναι συνήθως πιο συστηματική. Αρκεί ένας σχετικά εύκολος περιορισμός θερμίδων και τα περιττά κιλά εξαφανίζονται εύκολα. Βέβαια ταυτόχρονα, το «γρήγορο» φαγητό, το πολύ αλκοόλ, το άστατο πλάνο γευμάτων, η προτίμηση στις σχετικά στερητικές δίαιτες αποτελούν αρνητικά στοιχεία, για αυτές τις ηλικίες. Στην περίοδο αυτή πρέπει να διαμορφώσουμε και σωστές συνήθειες που αφορούν το καθημερινό φαγητό αφού μπαίνουμε στον εργασιακό στίβο και πρέπει να μάθουμε να παίρνουμε πρωινό, ενδιάμεσα σνακ και ίσως και φαγητό στη δουλειά και να αποφεύγουμε τα μεγάλα κενά πείνας και το φαγητό από έξω.
Ηλικιακή ομάδα: 30-40 ετών
Σε αυτές τις ηλικίες είναι που αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πως ο μεταβολισμός μας αρχίζει να αλλάζει και η διατήρηση του βάρους μας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ακόμα και οι άνθρωποι χωρίς πρόβλημα βάρους αρχίζουν να συσσωρεύουν κάποια περιττά κιλά, και μάλιστα κυρίως γύρω από τη γραμμή της μέσης, που κάνει «στομάχι» στους άντρες και κοιλιά στις γυναίκες. Είναι η περίοδος που οι περισσότερες πλεόν γυναίκες έχουν τις εγκυμοσύνες τους με την αυξομείωση βάρους και την επίπτωση στο μεταβολισμό και που οι άντρες, λόγω δουλειάς, εγκαταλείπουν την άσκηση, πίνουν αλκοόλ τα βράδια και τρώνε συχνά έξω. Επίσης, εδώ η δίαιτα για να αποδώσει απαιτεί πλέον την προσθήκη κίνησης και άσκησης, για να αποδώσει. Είναι μάλλον η πιο στρεσογόνος περίοδος της ζωής μας, με πολλές ευθύνες, προσδοκίες και οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις. Εδώ ίσως έχουμε και την πιο καταλυτική επίδραση του στρες στο μεταβολισμό μας.
Ηλικιακή ομάδα: 40-50 ετών
Οι περισσότεροι νομίζω συνειδητοποιούν πως μετά τα 40, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται ακόμα περισσότερο, και είναι η περίοδος που ή πρέπει να αρχίζουμε να «κόβουμε» θερμίδες ή να κάνουμε κάθε ημέρα 30 λεπτά κίνηση-άσκηση. Ειδικά οι γυναίκες διανύουν την δεκαετία όπου η έμμηνος ρύση τις βοηθάει ακόμα, μέσα από τις ορμόνες, ώστε να έχουν σχετικά υψηλές καύσεις. Αλλά σε αυτή την περίοδο το «κλείσιμο» στο σπίτι, λόγω παιδιών, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου και δυνατότητας άσκησης και οι κλασσικές έξοδοι για βραδινό φαγητό επιβαρύνουν το σώμα και μειώνουν το μεταβολισμό και τις συνολικές καύσεις.
Ηλικιακή ομάδα: 50+ ετών
Είναι οι ηλικίες όπου η επιβράδυνση του μεταβολισμού σας συνεχίζεται και το σώμα απαιτεί τουλάχιστον 200 θερμίδες λιγότερες. Στις γυναίκες, η εμμηνόπαυση και η διακοπή της ορμονικής παραγωγής, ρίχνει σε κάποιο ποσοστό το βασικό μεταβολισμό και αρχίζει μια περίοδος, όπου για να διατηρήσουν το βάρος τους, σε φυσιολογικά επίπεδα, πρέπει να στερούνται αρκετά, ενώ και η άσκηση είναι απαραίτητα και για τα οστά και για το μεταβολισμό. Για τους άντρες, ακόμα και σε αυτή την ηλικία το μυϊκό σύστημα διατηρείται σε καλή κατάσταση, μαζί και ο μεταβολισμός του σώματος, αλλά και σε αυτούς η ανάγκη για άσκηση συστηματικότερα είναι μεγάλη. Υπάρχουν, επίσης, αυξημένες απαιτήσεις του οργανισμού σε ασβέστιο. Ακόμη, λόγω μεταβολικών νοσημάτων (διαβήτης, καρδιαγγειακά) η ύπαρξη άσκησης κρίνεται απαραίτητη και για τη διατήρηση της υγείας. Πρέπει το βραδινό φαγητό να περιορίζεται και να κυριαρχούν σαλάτες με άπαχες πρωτεΐνες.
Ηλικιακή ομάδα: 60+ ετών
Μετά την ηλικία των 60, είναι εμφανείς πλέον πολλές βιολογικές αλλαγές του ανθρώπινου οργανισμού. Η μειωμένη μυϊκή μάζα (σαρκοπενία), οι αλλαγές στην νευρολογική και εγκεφαλική λειτουργία, τα προβλήματα με το καρδιαγγειακό σύστημα, η μείωση της νεφρικής λειτουργίας και ο μειωμένος μεταβολισμός επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας του σώματος. Εδώ, από μόνος ο άνθρωπος μειώνει την πρόσληψης τροφίμων πλούσιων σε θερμίδες, απαιτεί υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών καθημερινά, και χρειάζεται ασβέστιο, βιταμίνη D, σίδηρο και φυλλικό οξύ, καθώς και βιταμίνες β^ και Β12 για το νευρικό σύστημα.Συνοψίζοντας, ο μεταβολισμός των ατόμων αλλάζει, ανάλογα με την ηλικία, και θα πρέπει να προσαρμόζουμε τον τρόπο ζωή και τη διατροφή μας σε αυτές τις διαφοροποιημένες ανάγκες.
Πηγή: www.boro.gr/