Πιστεύεται πως ο αυξημένος όγκος των λιποκυττάρων εξαιτίας αυξημένης αποθήκευσης λίπους, πιθανότατα λόγω αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων ή και μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, αποτελεί τον σημαντικότερο από αυτούς.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη λιπώδη μάζα των ενηλίκων δεν έχουν πλήρως κατανοηθεί, αλλά πιστεύεται πως ο αυξημένος όγκος των λιποκυττάρων εξαιτίας αυξημένης αποθήκευσης λίπους (πιθανότατα λόγω αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων ή και μειωμένης φυσικής δραστηριότητας) αποτελεί τον σημαντικότερο από αυτούς.
Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ο αριθμός των λιποκυττάρων που διαθέτει ένα ενήλικο άτομο, ο οποίος σε αδύνατα και παχύσαρκα ενήλικα άτομα παραμένει σταθερός τελικά. Από ποια κύτταρα προέρχονται όμως τα πλήρως διαφοροποιημένα λιποκύτταρα του σώματός μας;
Σίγουρα όχι από άλλα ώριμα λιποκύτταρα αφού όπως και τα ώριμα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου μας δε μπορούν να πολλαπλασιαστούν. Στα ερευνητικά εργαστήρια τουλάχιστον, τα λιποκύτταρα μπορούν να προκύψουν από μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα ή από προγονικές τους μορφές όπως τα πρόδρομα λιποκύτταρα.
Η πληροφορία αυτή είναι χρήσιμη ακριβώς επειδή ανάλογα με τη χρονική περίοδο της ζωής ενός ανθρώπου στην οποία εμφανίζονται αυτοί οι τύποι κυττάρων μπορεί να υποτεθεί και ίσως τελικά γίνει κατανοητό σε ποια φάση της ζωής μας σταθεροποιείται ο αριθμός τους.
Ενδιαφέρουσα παρατήρηση αποτελεί το γεγονός πως σε έναν ενήλικα ο αριθμός των λιποκυττάρων δεν επηρεάζεται από την απώλεια βάρους.
Από ερευνητικά δεδομένα έγκριτης μελέτης του 2008, φαίνεται πως ο «μαγικός αριθμός» των λιποκυττάρων καθορίζεται στις περιόδους της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Κάτι ακόμα που πολύ πρόσφατα έγινε γνωστό είναι πως το 10% των λιποκυττάρων μας ανανεώνεται κάθε χρόνο και αυτό ισχύει για όλες τις ενήλικες ηλικίες και για όλα τα εύρη του ανθρώπινου βάρους (τις τιμές δηλαδή του δείκτη μάζας σώματος).
Χαρακτηριστικό είναι δε πως ακόμα και στα αρχικά στάδια εκδήλωσης της παχυσαρκίας δεν επηρεάζεται ούτε ο ρυθμός αναγέννησης ούτε ο ρυθμός θανάτου των λιποκυττάρων του ενήλικα. Αφού λοιπόν ο αριθμός των λιποκυττάρων μας ελέγχεται τόσο αυστηρά από τον οργανισμό ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο παχαίνουμε;
Τα ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν πως η λιπώδης μάζα ενός ενήλικα αυξάνεται όταν αυξηθεί ο μέσος όγκος των λιποκυττάρων και/η ίσως ο αριθμός τους. Από τη στιγμή που ο τελευταίος παραμένει σταθερός στους ενήλικες γίνεται κατανοητό πως ο κύριος μηχανισμός αύξησης του λίπους είναι αυτός που εμπεριέχει τον όγκο των λιποκυττάρων.
Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από μελέτες που ανίχνευσαν μεγάλη θετική συσχέτιση μεταξύ της λιπώδους μάζας του σώματος μας και του όγκου των λιποκυττάρων. Η συσχέτιση αυτή ήταν ισχυρή τόσο για το υποδόριο λίπος, που αποτελεί το 80% του συνολικού λίπους όσο και για το κοιλιακό ενδοσπλαχνικό λίπος που ευθύνεται για τις αυξημένες μεταβολικές επιπλοκές της παχυσαρκίας.
Έτσι, μελέτη ανθρώπων που αύξησαν το σωματικό τους βάρος κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών έδειξε πως τελικά η αύξηση οφείλονταν στην αύξηση του όγκου των λιποκυττάρων και όχι του αριθμού τους.
Επιπρόσθετα όμως ερευνητικά δεδομένα ήρθαν στο φως και επαλήθευσαν τη « θεωρία του όγκου των λιποκυττάρων». Σε πολλές περιπτώσεις απώλειας σωματικού βάρους είτε μέσω δίαιτας και αυξημένης φυσικής δραστηριότητας είτε μέσω βαριατρικής επέμβασης (μείωση όγκου του στομάχου) εκείνο που τελικά μειώνονταν ήταν μόνο ο όγκος των λιποκυττάρων και όχι ο αριθμός τους.
Το γεγονός αυτό ίσως αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο οι βαριατρικές επεμβάσεις λύνουν μόνο πρόσκαιρα το πρόβλημα της παχυσαρκίας και με τον ίδιο ακριβώς μηχανισμό με τον οποίο δρα η δίαιτα και η φυσική δραστηριότητα.
Η διαφορά όμως έγκειται α) στους κινδύνους και τις επιπλοκές που ενέχει μια βαριατρική επέμβαση και β) στη διαφορά κόστους μεταξύ εγχείρησης και ενός προγράμματος αλλαγής διατροφικής συμπεριφοράς.
Η πιθανότητα της αύξησης του αριθμού των λιποκυττάρων στον ενήλικο βίο, αν και μικρή, δε μπορεί να αποκλειστεί εντελώς, ιδιαίτερα για περιπτώσεις στις οποίες παρατηρείται χρόνια συνεχής αύξηση του σωματικού βάρους. Ίσως τότε τα λιποκύτταρα αυξάνουν τον όγκο τους μέχρι ενός οριακού σημείου, πέρα από το οποίο επιστρατεύεται η γέννηση νέων λιποκυττάρων από τα κύτταρα που προαναφέρθηκαν.
Τα περισσότερα όμως επιστημονικά ευρήματα δείχνουν ένα σταθερό αριθμό λιποκυττάρων στην ενήλικο ζωή του ατόμου. Από άτομο σε άτομο ο αριθμός αυτός ποικίλει.
Επιπρόσθετα, διαφέρει η ηλικία στην οποία ο αριθμός αυτός σταθεροποιείται. Στα άτομα που θα καταλήξουν παχύσαρκα ο αριθμός των αργότερα ώριμων-ενήλικων λιποκυττάρων αρχίζει να αυξάνεται και τελικά προσδιορίζεται νωρίτερα σε σχέση με τα φυσιολογικού βάρους άτομα.
Έτσι, μπορεί κατά μέσο όρο ο αριθμός των λιποκυττάρων όλων μας να παίρνει το τελικό του νούμερο κάπου μεταξύ παιδικής και εφηβικής ηλικίας, αλλά στα άτομα που μελλοντικά θα γίνουν παχύσαρκα η ακριβής χρονικής στιγμή στην οποία συμβαίνει αυτό είναι πιο πρώιμη σε σχέση με τα άτομα που ως ενήλικοι θα έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος.
Τέλος, το γεγονός ότι ο αριθμός των λιποκυττάρων μας παραμένει σχετικά σταθερός και αμείωτος ίσως και να εξηγεί το γιατί είναι δύσκολο να διατηρήσουν την απώλεια βάρους τα παχύσαρκα άτομα. Ας μη λησμονούμε πως μόνο περίπου το 10% των παιδιών με φυσιολογικό βάρος θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικοι, σε αντίθεση με το 75% των υπέρβαρων ή παχύσαρκων παιδιών που γίνονται τελικά παχύσαρκοι.
Πηγή: www.iatronet.gr