Η βιταμίνη Κ είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. Εμφανίζεται στις τροφές σαν βιταμίνη Κ₁, γνωστή επίσης και σαν φυτομεναδιόνη, φυλοκινόνη, φυτυλομεναδιόνη, αντιαιμορραγική βιταμίνη. Παράγεται επίσης από εντερικά βακτηρίδια σαν βιταμίνη Κ₂. Η συνθετική βιταμίνη Κ₃ είναι ακόμη γνωστή και σαν μεναδιόνη και μεναφθόνη.

ΔΡΑΣΗ
Η βιταμίνη Κ είναι μια απαραίτητη βιταμίνη, που απαιτείται από τον οργανισμό για την πήξη του αίματος και άλλες σημαντικές διαδικασίες, όπως για τη βιοσύνθεση κάποιων πρωτεϊνών που βρίσκονται στο πλάσμα και στα νεφρά.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ

Δεν έχει καθιερωθεί συνιστώμενη δόση ημερήσιας πρόσληψης, εξαιτίας της επαρκούς παραγωγής από τα εντερικά βακτηρίδια στα υγιή άτομα. Οι πιθανές ανάγκες ενός ενήλικα είναι 120 μg/ημέρα, για βρέφη είναι 10-20 μg /ημέρα, για παιδιά και εφήβους 15-100 μg /ημέρα.
Για αιμορραγικές διαταραχές όπως υποπροθρομβιναιμία: 2,5-25 mg βιταμίνης Κ₁ (φυτοναδιόνης).

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Εξαιρετικές διαιτητικές πηγές - τροφές με βιταμίνη Κ είναι: κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολα, μαρούλια, σπανάκι, χοιρινό συκώτι, λάχανα, ντομάτες, μοσχαρίσιο συκώτι, κρέας, πατάτες, όσπρια, σπαράγγια, σέσκουλο, μαϊντανός και αντίδια.

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Απορρόφηση
Η βιταμίνη Κ απορροφάται στο λεμφικό σύστημα κυρίως από το άνω τμήμα του λεπτού εντέρου (νήστιδα και ειλεός) με μια διαδικασία που απαιτεί χολικά άλατα και παγκρεατικό υγρό. Η απορρόφηση των διάφορων μορφών της βιταμίνης Κ ποικίλει. Η βιταμίνη Κ₁ (φυτομενανδιόνη) απορροφάται με μια ενεργή διαδικασία που απαιτεί ενέργεια από το εγγύς τμήμα του λεπτού εντέρου. Η μενανδιόνη απορροφάται παθητικά με διαδικασία που δεν ενέχονται μεταφορείς από το λεπτό και το παχύ έντερο.
Υπάρχουν στοιχεία ότι η βακτηριακά παραγόμενη βιταμίνη Κ μπορεί να είναι πηγή βιταμίνης Κ για τους ανθρώπους, παρόλο που η διαθεσιμότητα επαρκούς συγκέντρωσης χολικών αλάτων για απορρόφηση είναι αμφισβητήσιμη (τα επίπεδα μενακινόνης του πλάσματος υποδεικνύουν ότι συμβαίνει κάποια απορρόφηση).

Κατανομή
Η βιταμίνη Κ μεταφέρεται μέσα στο πλάσμα και μεταβολίζεται στο ήπαρ. Η βιταμίνη Κ₁ συγκεντρώνεται και διατηρείται στο ήπαρ. Η μεναδιόνη διατηρείται ελάχιστα στο ήπαρ αλλά διανέμεται ευρέως στους άλλους ιστούς.

Απομάκρυνση
Η βιταμίνη Κ απομακρύνεται μερικώς στη χολή (30-40%) και μερικώς στα ούρα (15%).

ΒΙΟΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ
Επιβιώνει στις περισσότερες οικιακές μεθόδους μαγειρέματος. Μερικές απώλειες υπάρχουν κατά την εμπορική επεξεργασία των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης και της βαθιάς κατάψυξης.

ΕΛΛΕΙΨΗ
Η έλλειψη βιταμίνης Κ είναι σπάνια. Τα συμπτώματα έλλειψης συνήθως εμφανίζονται στα νεογέννητα και συμπεριλαμβάνουν υπερβολική αιμορραγία από το στομάχι, τα έντερα και τον ομφαλό. Επίσης έλλειψη παρουσιάζουν άτομα που έχουν πρόβλημα δυσαπορρόφησης ή ηπατικές νόσους.

ΧΡΗΣΕΙΣ
Η βιταμίνη Κ είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην αιμορραγική νόσο των νεογνών, στην ανικανότητα απορρόφησης των λιπών, κατά την μακρόχρονη θεραπεία με αντιβιοτικά, στην αντιμετώπιση τοξικών επιδράσεων των αντιπηκτικών φαρμάκων και στην συνεισφορά της κατά της οστεοπόρωσης μειώνοντας την καρβοξυλίωση της οστεοκαλσίνης στα οστά.

Εγκυµοσύνη και θηλασµός
Δεν αναφέρονται προβλήματα στην εγκυμοσύνη ή το θηλασμό σε φυσιολογικές προσλήψεις.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Η βιταμίνη Κ είναι ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους και δεν προκαλεί παρενέργειες κατά τη λήψη της συνιστώμενης δοσολογίας κάθε μέρα. Μια σπάνια αντίδραση υπερευαισθησίας (μερικές φορές οδηγεί στο θάνατο) έχει αναφερθεί μετά από ενδοφλέβια χορήγηση φυτομεναδιόνης (ειδικά εάν είναι γρήγορη).

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Φάρµακα

• Αντιπηκτικά: Η αντιπηκτική δράση μειώνεται από τη βιταμίνη Κ (η βιταμίνη Κ περιέχεται σε αρκετά εντερικά σκευάσματα). Μεταβολή της δόσης των αντιπηκτικών μπορεί να είναι απαραίτητη ειδικά όταν η βιταμίνη Κ έχει χρησιμοποιηθεί για να ανταγωνισθεί τις υπερβολικές επιδράσεις των αντιπηκτικών.
• Χολεστυραμίνη ή χολεστιπόλη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ.
• Υγρή παραφίνη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ (Πρέπει να αποφεύγεται μακροχρόνια χρήση υγρής παραφίνης).
• Σονκραλφάτη: Μπορεί να μειώσει την εντερική απορρόφηση της βιταμίνης Κ.

Θρεπτικά συστατικά

• Βιταμίνη Α: Σε περιπτώσεις υπερβιταμίνωσης Α μπορεί να συμβεί υποθρομβιναιμία, η οποία μπορεί να διορθωθεί με χορήγηση βιταμίνης Κ.
• Βιταμίνη Ε: Υψηλές δόσεις βιταμίνης Ε (1200mg ημερησίως) αυξάνουν την απαίτηση βιταμίνης Κ σε ασθενείς που παίρνουν αντιπηκτικά, αλλά δεν έχουν επιβεβαιωμένη επίδραση σε άτομα που δεν παίρνουν αντιπηκτικά.

Τόνι Νζέιμ

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Πηγη: www.mydiatrofi.gr